Pastorie Eelde

Inleiding

Een in 1939 in Interbellumarchitectuur gebouwde voormalige PASTORIE in de historische kern van Eelde. Het gebouw is ontworpen door de Paterswolder architect J.H. Ahuis. In 1975 is door architectenbureau Haykens-Jansma-Kremer uit Groningen het pand intern en extern verbouwd waarbij diverse kozijnen en ramen zijn vervangen en waarschijnlijk tevens een raam aan de achterzijde van de garage is dichtgezet. Aan de voorzijde van het gebouw is een toegangsdeur met trap vervangen door een venster met bloembak. In 2004 zijn door de eigenaar de kozijnen en ramen wederom vernieuwd, waarbij is teruggegrepen op de oorspronkelijke vormgeving, met gebruikmaking van glas-in-lood. Het interieur is in 2004 opnieuw opgebouwd in een bij het pand passende stijl. Onlangs is de garage uitgebreid met een nieuw bouwdeel dat buiten de provinciale bescherming valt. De pastorie is tegenwoordig als woonhuis in gebruik en heeft een duidelijke functionele en visuele relatie met de naastgelegen kosterij (Rijksmonument) en de tegenover gelegen kerk (Rijksmonument). Het pand staat op een ruim perceel met een gazon. Aan de voorzijde een recentelijk geplaatst ijzeren hekwerk.
Aan de zuid- en oostzijde naast het perceel vele oude bomen. De achterzijde van de woning is niet geïnventariseerd.

Omschrijving

Een uit twee bouwlagen bestaand en op samengestelde plattegrond gebouwde voormalige pastorie die is opgetrokken in een bruin/rode baksteen op een donker gevoegd hoog trasraam onder rollaag. Het pand wordt gedekt door een overkragend samengesteld, maar in hoofdvorm tentdak belegd met een donkerrode opnieuw verbeterde Hollandse pan; niet originele dakkapel in het noordelijk dakschild; uitkragende bakgoot voorzien van geprofileerde gootlijst; schrootbetimmering onderzijde dakoverstek.
De oostelijke voorgevel wordt op de begane grond geleed door twee samengestelde liggende vensters waarbij het zijlicht is voorzien van glas-in-lood; beide vensters voorzien van lekdorpeltegels en markiezen; op de verdieping een drieruits venster voorzien van glas-in-lood en lekdorpeltegels. De rechter helft van de verdiepingsgevel is terugspringend opgetrokken waarbij een balkon ontstaan; de gedeeltelijk doorlopende buitengevel vormt een gemetselde borstwering rond het balkon; terugspringend dakoverstek ter plaatse van het balkon; balkondeur met staand venster met aan weerszijden staand zijlicht voorzien van glas-in-lood.
De zuidelijke zijgevel wordt op de verdieping geleed door een staand venster met glas-in-lood en lekdorpel. Tegen deze gevel een rechthoekige gemetselde aanbouw waarop een balkon en een gemetselde borstwering op de zuidoostelijke hoek.
De noordelijke zijgevel wordt geleed door een staand venster en twee verdiepingsvensters als aan de zuidzijde. De entree is gelegen onder een houten luifel aan ijzeren stang en bestaat uit een originele gladde houten rondboogdeur voorzien van staand venstertje; ingemetselde briefopening; staand zijlicht; laag gemetseld muurtje met gemetseld trapje.
Daarnaast tegen de zijgevel een aangebouwde garage op rechthoekige plattegrond onder overstekend zadeldak belegd met opnieuw verbeterde Hollandse pannen; uitkragende bakgoot met geprofileerde gootlijst. De oostelijke gevel van de garage wordt geleed door een 2-ruits liggend venster voorzien van lekdorpeltegels; korfboogvormige dubbele diagonaal opgeklampte garagedeur. De garage is aan de noordzijde uitgebreid met een nieuw rechthoekig bouwdeel onder zadeldak.

Waardering

De pastorie is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• de villa gebouwd als pastorie vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een kerkelijke dienstwoning op het Drentse platteland uit de jaren dertig van de vorige eeuw

Architectuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de pastorie gebouwd in 1939 door de Paterswolder architect J.H. Ahuis.als representant van woonhuisarchitectuur in Interbellumarchitectuur in Drenthe;
• vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp;
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de opvallende en zorgvuldige detaillering in Interbellumarchitectuur

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de bijzondere betekenis van de kerkelijke dienstwoning voortkomend uit de beeldbepalende ligging aan de Kosterijweg
• vanwege de ensemblewaarde van de pastorie met de naastgelegen rijksmonumentale kosterij en de tegenoverliggende rijksmonumentale Nederlands Hervormde kerk

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur van de pastorie;
•  vanwege de vanwege de waarde van de pastorie in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld van de omgeving

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de pastorie in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken