Kruiskerk Coevorden

Inleiding

Een in 1912 gebouwde rechtgesloten KRUISKERK die ontworpen is door architect H. Bannink in een sobere Traditionalistische stijl met Neoromaanse kenmerken. De kerk is in gebruik bij de Gereformeerde gemeente van Coevorden. In de topgevel boven de risaliserende ingangspartij zijn twee gevelstenen aangebracht: de bovenste vermeldt het bouwjaar 1912, de onderste vermeldt in gouden letters “Geref.Kerk”. Tegen de noordelijke achtergevel van de kerk is een forse moderne aanbouw gerealiseerd die functioneert als zalencentrum. Deze aanbouw valt niet onder de provinciale bescherming. Het kerkgebouw staat op een zeer beeldbepalende locatie binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Coevorden en heeft een gemetseld muurtje rond het voorplein van de kerk.

Omschrijving

De uit 1 bouwlaag bestaande rechtgesloten KRUISKERK is gebouwd op een T-vormige plattegrond, gevormd door een schip met dwarsschip. Het gebouw is opgetrokken in rood/bruine baksteen op een gemetselde bakstenen plint onder rode afzaat. Het geheel wordt gedekt door een samengestelde kap die wordt gevormd door twee in T-vorm tegen elkaar aan geplaatste zadeldaken belegd met een grijze leibedekking; uitkragende houten bakgoot op houten klossen, ondersteund door 3 rijen uitkragend metselwerk langs de bovenzijde van de gevel; uitkragende gemetselde bakstenen band als sober fries langs de bovenzijde van de gevels; de bovenzijde van de topgevels wordt afgedekt door dunne natuurstenen platen; kleine zinken spits op viering. Een gedeeltelijk uit de zuidelijke voorgevel kragende gemetselde vierkante toren; daarop een achthoekige gemetselde lantaarn voorzien van 2-delige rondboogvensters; de lantaarn wordt bekroond met een achtkante met lei bedekte ingesnoerde spits voorzien van 4 dakkapelletjes met spits en een vergulde weerhaan.
De zuidelijke façade van de kerk wordt geleed door een topgevel met natuurstenen schouderstukken. In het middenrisaliet van de toren een hoog rondboogvenster voorzien van gietijzeren tracering en glas-in-lood onder een dubbele gemetselde rollaag; daarboven een hoog tweeruits rondboogvenster onder dubbele rollaag; afgeschuinde hoeken van de voerkante toren door middel van driehoekige natuurstenen afdekplaten. Aan weerszijden van het risaliet een paar hoge rondboogvensters als hiervoor beschreven, met gemetselde tussenstijl, beide voorzien van een rollaag en natuurstenen onderdorpel; per paar onder dubbele segmentboog. Onder ieder paar een paar lage rondboogvensters voorzien van glas-in-lood en natuurstenen lekdorpel; natuurstenen neggenblokken in de voorgevel.
De entree is gelegen in een risaliserende topgevel in het midden van de voorgevel en bestaat uit een dubbele rondboog paneeldeur voorzien van samengesteld venster; archivolten in rode en rood/bruine baksteen; natuurstenen afdekking gevelbeeindiging; natuurstenen onderdorpel; natuurstenen stoep en -trap van 7 treden; niet originele metalen trapleuningen.
De westgevel van het schip wordt op de verdieping geleed door een kleiner formaat rondboogvensters als in de voorgevel; daaronder rondboogvensters als op de begane grond van de voorgevel.
De westzijde van de zuidgevel van het schip wordt geleed door 2 verdiepingsvensters als in de westgevel van het schip; een dubbele rondboogdeur voorzien van archivolten.
De westgevel van het dwarsschip wordt geleed door 5 begane grond vensters als in het schip; daarboven een groep van vijf naar binnen toe klimmende hoge rondboogvensters als in de voorgevel, onder dubbele gemetselde segmentboog; smal rondboogvenster boven in de topgevel.
Door de symmetrische opbouw van de kruiskerk hebben de gevels aan de oostzijde dezelfde indeling als de hiervoor beschreven westzijde.

Waardering

De kruiskerk is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

  • de kerk van de Gereformeerde gemeente in Coevorden vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van religieuze ontwikkelingen aan het begin van de twintigste eeuw in Drenthe

Architectuurhistorische waarde

  • vanwege de waarde van de kruiskerk uit 1912 als representant van een kerkelijk gebouw in een sobere Traditionalistische stijl met Neoromaanse kenmerken in Drenthe;
  • vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp;
  • vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de opvallende en zorgvuldige detaillering van de kerk in een sobere Traditionalistische stijl met Neoromaanse kenmerken

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

  • vanwege de bijzondere betekenis van de kruiskerk voortkomend uit de zeer beeldbepalende ligging binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Coevorden

Gaafheid

  • vanwege de redelijke mate van gaafheid van het exterieur van de kerk;
  • vanwege de waarde van de kerk in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en de hoge mate van gaafheid van het bebouwingsbeeld van de stedelijke omgeving binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Coevorden

Zeldzaamheid

  • vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de kerk in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken