Hectometerpalen Provinciale weg 13

Inleiding

Reeks van vijtien AFSTANDSPALEN (hectometerpalen), gelegen langs de Beilerstraat (voormalig provinciale weg 13) te Assen, stammen waarschijnlijk uit 1937. De paaltjes werden gebruikt om de afstand tot een bepaald punt in hectometers aan te geven. De paaltjes 0,7km t/m 2,0 km (genummerd 7, 8, 9, 1km, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 2km) zijn gelegen aan de westzijde van de Beilerstraat. De eerste staat ter hoogte van Beilerstraat 121. Het laatste paaltje 2,1km (genummerd 1)) ligt aan de oostzijde van deze weg en markeert het voormalige tracé van de Beilerstraat (provinciale weg 13) ter hoogte van de Europaweg-Zuid. De kilometerwaarden tellen waarschijnlijk vanaf de Brink in Assen, waar de weg voor de oorlog aansloot op rijksweg 31 (Zwolle-Meppel-Assen-Vries-Groningen).

De Beilerstraat, voorheen Beilerweg, was van oudsher een zandweg door het Asserbos tussen de Markt in Assen en Beilen. In 1848 werd de naam gewijzigd in Beilerstraat en in 1856 werd deze straat verhard.

In 1927 moest in het kader van de Wegenbelastingwet een provinciaal wegenplan opgesteld worden. Dit plan omvatte de wegen ‘welke naast de wegen voorkomende op het rijkswegenplan in de provincie noodig zijn als verbindingen voor doorgaand verkeer met motorrijtuigen’. Op het laatste vooroorlogse provinciale wegenplan uit 1938 staat de Beilerstraat aangegeven als provinciale weg 13. Deze weg (Assen-Hoogeveen-Zuidwolde) was één van de eerste wegen van een provinciaal wegenplan.

Vroeg in de jaren twintig van de 20steeeuw werden in Nederland de eerste plannen gemaakt voor ongelijkvloerse wegen die speciaal voor autoverkeer bestemd waren, de autosnelwegen. Dit werd concreet gemaakt in de ‘Circulaire Ministerie van Waterstaat betreffende autosnelwegen’ uit 1936, waarin een autosnelwegennet bestaande uit 11 verbindingen door bijna heel Nederland werd voorgesteld. Met het oog op de aanleg van deze autosnelwegen, werd in 1937 het principe van de voorrangsweg ingevoerd. Zo konden autosnelwegen als voorrangsweg worden aangewezen en overige doorgaande wegen worden gestroomlijnd om deze meer geschikt te maken voor doorgaand verkeer. Op 4 juli 1937 werd ook de provinciale weg 13 aangewezen als voorrangsweg, omdat deze weg één van de belangrijkste provinciale wegen in Drenthe was. Dit was in Nederland één van de eerste niet-rijkswegen, en tevens de langste niet-rijksweg die een aaneengesloten voorrangsweg werd. Langs deze weg werden onder andere afstandspalen met oranje kop, ter aanduiding van voorrangsweg, geplaatst. Toen de Overcingellaan in de jaren zestig van de 20steeeuw werd geopend, werd de Beilerstraat een lokale weg. In de jaren zeventig werd voor de toename van het gemotoriseerde autoverkeer het oude tracé verlegd voor de aanleg van de ringweg Europaweg-Zuid. Hier staat dan ook het laatste paaltje. De paaltjes zijn tussen 2009-2014 opgeknapt. De reeks paaltjes zijn zo langzamerhand de enig overgebleven exemplaren in de provincie Drenthe.

Omschrijving

15 betonnen AFSTANDSPALEN (hectometerpalen) uit ca. 1937, gelegen aan de Beilerstraat. De palen zijn rechthoekig en witgeschilderd, met aan twee zijden (gericht op de weg) het afstandscijfer in hectometers ingekerfd en zwartgeverfd. De kop is oranje geschilderd.

Waardering

De reeks van vijftien AFSTANDSPALEN (hectometerpalen) van de voormalige provinciale weg 13 van algemeen regionaal belang voor de provincie Drenthe vanwege de:

  • cultuurhistorische waarde van een aanééngesloten reeks afstandspalen als herinnering aan de eerste en één van de meest belangrijkste provinciale wegen (nr. 13) in het Drentse provinciaal wegenplan, als herinnering aan het invoeren van het principe van de voorrangsweg in 1937, een belangrijke maatregel ter bevordering van vlot en veilig autoverkeer;
  • ensemblewaarde van de reeks als herkenbaar restant van een groter netwerk van afstandspalen in Drenthe;
  • zeer hoge mate van visuele gaafheid;
  • zeer hoge mate van zeldzaamheid van dit type reeks afstandspalen, gelegen in een aanééngesloten reeks, in de provincie Drenthe.

Bronnen

  • deurdrenthe.nl, ‘Een wegennet voor de automobiel’, 2016
  • wegenwiki.nl
  • Informatie B.J. Zwiggelaar, Gis-specialist provincie Drenthe