Fabriekspijp Hoogeveen

Inleiding

De FABRIEKSPIJP van de huidige zuivelfabriek D.O.C. is rond 1916 gebouwd door de firma Canoy Herfkens uit Venlo. De pijp is, volgens het archief van Canoy Herfkens 46 meter hoog. Deze hoogte is voor een zuivelfabriek uitzonderlijk. De fabriekspijp staat midden op het terrein van ‘D.O.C. Kaas’ en is omringd door fabrieksgebouwen die uit verschillende periodes stammen ten gevolge van bedrijfsuitbreiding en modernisering. Hoewel ze geen bescherming genieten wordt een drietal historische gebouwen van het complex met nadruk vermeld vanwege de ensemblewaarde met de fabriekspijp. Het betreft het hoofdgebouw met kantoorruimten op het voorterrein aan de doorgaande weg, de daarnaast gelegen directiewoning en het pakhuisachtige bedrijfsgebouw dat achter de directiewoning en ten zuiden van de fabriekspijp ligt. Het exterieur van deze gebouwen is wit en grijs/blauw geschilderd. Men heeft ervoor gekozen om de huidige afvoer van de ketel via de oude pijp te laten gaan ook al is dit niet echt nodig. Op die manier is de pijp nog altijd in gebruik.

Omschrijving

De FABRIEKSPIJP heeft cirkelvormige plattegrond, werd opgetrokken in een donkerrode, radiaal/ baksteen, de schacht versmalt zich naar boven toe. Halverwege en bovenin heeft de schoorsteen een decoratief zigzagpatroon van gele baksteen in de gevel, verder metalen trekbanden met schroeven.
De metalen beugels (trekbanden)zijn ongeveer om de 1 à 1,5 m. aangebracht en deze afstanden versmallen zich bovenin. Op circa 2 m. hoogte vanaf de begane grond verspringt de gevel een dikte van ongeveer twee bakstenen. In de schoorsteenkop bevinden zich twee gemetselde waterlijsten. Op maaiveldniveau bevindt zich in de voet een kleine rondbogige gevelopening met een houten deurtje. In de gevel zijn rechthoekige beugels verwerkt die fungeren als ladder (klimijzers).
De fabriekspijp heeft een doosvormige aanbouw met plat dak. Deze lijkt gebouwd te zijn over de oorspronkelijke gemetselde afvoer van het fabrieksgebouw richting de pijp. Bij de overgang van dit gebouwtje naar de loods waar de ketel staat ligt een deel van de afvoer bloot. Er overheen is een zinken loopsteiger met opstap aangebracht. Of de aanbouw origineel is of later gebouwd is niet duidelijk (geverfd in de kleuren grijs en wit).

Waardering

De fabriekspijp van de zuivelfabriek is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

  • vanwege de waarde van het de fabriekspijp als bijzondere uitdrukking van de industriële zuivelverwerkende industrie aan het begin van de twintigste eeuw in Zuid Drenthe

Civieltechnische waarde

  • als representant van een relatief hoge fabriekspijp uit circa 1916 in een sobere, functionele bouwtrant in Drenthe

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

  • vanwege de zeer beeldbepalende ligging van de fabriekspijp temidden van de overige complexonderdelen van de zuivelfabriek aan de Alteveerstraat te Hoogeveen

Gaafheid

  • vanwege de hoge mate van gaafheid van de fabriekspijp
  • vanwege de waarde van het complex met zuivelfabriek en fabriekspijp in relatie tot de herkenbaarheid van de historische kern met kantoorgebouw, directiewoning en bedrijfsgebouw van het fabriekscomplex

Zeldzaamheid

  • vanwege de hoge mate van zeldzaamheid van de fabriekspijp in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, civieltechnische en stedenbouwkundige kenmerken