Dwarshuisboerderij Wachtum

Inleiding

Een omstreeks 1915 in een Ambachtelijk-traditionele bouwtrant met enige Eclectische elementen gebouwde DWARSHUISBOERDERIJ. De boerderij is uitgevoerd met een dwars op de schuur geplaatst voorhuis.
In 1965 is de gevelindeling van de westelijke zijgevel van de schuur gewijzigd ten behoeve van een keukenvenster met deur. In dat zelfde jaar is een niet originele rechthoekige platte aanbouw tegen de oostzijde van het voorhuis geplaatst. Ook de dakkapellen op het voorhuis en de geheel vernieuwde achtergevel van de schuur zijn niet origineel. Alle overige bouwwerken op het perceel zijn van recente datum en vallen niet onder de provinciale bescherming. Het voorhuis heeft waardevolle INTERIEURONDERDELEN als decoratieve tegels en tegeltableaus.
Een gedeelte van de centrale hal is voorzien van sjabloonwerk, getekend “J. Zilverberg juli 1917”.
De boerderij ligt op een zeer beeldbepalende locatie in het centrum van het dorp Wachtum en heeft een uit stedenbouwkundig oogpunt zeer waardevolle diepe voortuin met gazon en rondlopende oprijlaan waaraan oude kastanje- en beukenbomen.

Omschrijving

De uit 1 bouwlaag bestaande en gedeeltelijk onderkelderde DWARSHUISBOERDERIJ op samengestelde plattegrond is opgetrokken in bruin/rode baksteen op gepleisterde plint. Het voorhuis wordt gedekt door een schilddak belegd met een in kruisverband gelegde gesmoorde platte Muldenpan; 2 gemetselde nokhoekschoorstenen voorzien van decoratieve schoorsteenkap; gepleisterde daklijst met decoratie van in rode baksteen uitgevoerde kruizen; gietijzeren bakgoot; twee niet originele dakkapellen op westelijk- en oostelijk dakschild.
Verhoogd middenrisaliet met gemetselde dakkapel; zadeldak met overstek; samengesteld gekoppeld venster onder strekkenlaag van rode en gele baksteen; geprofileerde windveer; decoratieve makelaar met smeedijzeren ornament; houten betimmering topgevel.
De gevels van het voorhuis worden geleed door H-vensters onder rood bakstenen segmentboog voorzien van aanzet- en sluitsteen; per venster verschillend tegelmozaiek in boogveld; twee metsellagen brede gevelbanden in gele baksteen. Tegen de oostelijke zijgevel een niet originele platte aanbouw met entree.
De entree is gelegen in een ondiepe rondboogportiek in het middenrisaliet van de symmetrische voorgevel en bestaat uit een rondboog van rode baksteen met aanzet- en sluitsteen, rustend op een wit gepleisterd kapiteel; houten paneeldeur met smeedijzeren sierrooster; koperen trekbel; geprofileerd kalf; bovenlicht met geprofileerde bovendorpel; segmentboog van rode baksteen met aanzet- en sluitsteen; tegelmozaïek in boogveld; gemetselde stoep; aan weerszijden deur een gevelsteen met ‘JHL’ en ‘CK’.
De aangebouwde schuur is opgetrokken in rood/bruine baksteen op een grijs gepleisterde plint en wordt gedekt door een afgewolfd zadeldak belegd met een gesmoorde platte Muldenpan; uilenbord met decoratieve makelaar aan voor- en achterzijde; geprofileerde windveer; niet originele kunststof dakgoten.
De gevels van de schuur worden geleed door getoogde gietijzeren stalvensters onder rollaag. Niet originele invulling baander in voorgevel van de schuur. Tussenlid met niet origineel venster. Niet originele verbouwing van het rechter gedeelte van de westelijke zijgevel ten behoeve van een keuken. De achtergevel van de schuur is geheel opnieuw opgemetseld met een niet originele gevelindeling en valt om die reden niet onder de provinciale bescherming.

Waardering

De dwarshuisboerderij met interieuronderdelen is van algemeen belang voor de provincie Drenthe op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• vanwege de waarde van de boerderij met interieuronderdelen als bijzondere uitdrukking van de ontwikkeling van het Drentse, gemengde boerenbedrijf omstreeks 1915

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een boerderij met interieuronderdelen uit omstreeks 1915 in Ambachtelijk-traditionele stijl met Eclectische elementen
• vanwege de esthetische kwaliteiten van de boerderij met interieuronderdelen op een ruim erf
• vanwege het kenmerkende materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering van de boerderij interieuronderdelen en bijschuur in Ambachtelijk-traditionele stijl met Eclectische elementen

Stedenbouwkundige/ensemble waarde

• vanwege de beeldbepalende ligging van de boerderij op een ruim erf aan de doorgaande weg in Wachtum
• vanwege de betekenis van de boerderij en de interieuronderdelen als essentiële onderdelen van een boerderijcomplex dat als representant van de historische Drentse boerderij in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is

Gaafheid

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van de boerderij met interieuronderdelen
• vanwege de waarde van de boerderij in relatie tot de hoge mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld van de omgeving

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de dwarshuisboerderij in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken