‘Adventskerk’
Inleiding
De Adventskerk is in opdracht van de psychiatrische inrichting Licht en Kracht (tegenwoordig Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis Drenthe) in 1966-1967 gebouwd naar een ontwerp van de architecten P.L. de Vrieze en A.M. Dekker uit Groningen.
De kerk is beeldbepalend gelegen aan de rand van het parkachtig aangelegde GGZ-terrein. Dit terrein wordt omzoomd door veel groen en bomen, waartussen een vijver en een fontein. De achteringang van de kerk is gericht naar het GGZ-ziekenhuis en de hoofdingang naar de stadswijk Assen-Oost.
Tussen 1950 en 1965 maakte de Nederlandse kerkenbouw een opmerkelijke bloei door. Dit had te maken met het feit dat er werd gestreefd naar het instandhouden van de vooroorlogse maatschappelijke structuren, gebaseerd op de diverse kerkelijke stromingen. Hierdoor ontstond de behoefte bij elk kerkgenootschap een eigen kerk te bouwen waarmee men zich onderscheidde. Deze behoefte viel samen met de vernieuwingen als moderne materialen en industriële constructies op architectonisch gebied. Ook bleef er een traditionele stroming zichtbaar. Eind jaren zestig was de ontkerkelijking niet meer te stoppen en kwam er een einde aan de relatief korte bloeiperiode. Het belang van religie als vormende kracht in de Nederlandse samenleving nam sterk af. In Assen was dat niet anders. De bevolkingsgroei in Assen en uitbreiding van de stad met nieuwe woonwijken zorgden er toch voor dat er na 1960 nog diverse kerken werden gebouwd. Ook werden er nieuwe wijkgemeenten gevormd, onder andere in 1967 de hervormde Adventskerk bij het psychiatrisch ziekenhuis Licht en Kracht.
De wederopbouwperiode heeft diverse fraai vormgegeven kerken in Drenthe opgeleverd door experimenten met de architectonische vorm en nieuwe liturgische opstellingen. Binnen de traditionele stroming komt de zaalkerk het meeste voor, daarna de basiliek. Voor de moderne of functionalistische stroming zijn de doos, het trapezium en de sculpturale vorm (afgeleid van de kapel van Le Corbusier te Ronchamps) het meest gebruikt. Deze kerk behoort tot het type de sculpturale vorm.
De architect De Vrieze, met name bekend geworden door zijn werk als restauratiearchitect, heeft zich laten inspireren door de architectuur van de Finse architecten, met name het werk van Alvar Aalto, en de vorm van de kerk Notre-Dame-Du-Haut (1950-55) te Ronchamps van Le Corbusier. Voor
De Vrieze was de symboliek die uit vorm en kleur spreekt erg belangrijk. Van bovenaf heeft de kerk de vorm van een oorschelp. Het open oor voor de boodschap van het evangelie, zoals Paulus zegt in Romeinen 10:17: “Zo is dan het geloof uit het horen en het horen door het woord van Christus”. De entree vormt de gehoorgang en symboliseert door de glazen pui de openheid naar de samenleving. De witte kleur, zowel binnen als buiten, is eveneens een bewuste keuze: wit is de kleur van de opstanding. Het orgel in neobarokke stijl is in 1970 gebouwd door de Gebroeders Van Vulpen uit Utrecht onder advies van Lambert Erné. Het appliqué raam, op het oosten gericht, is ontworpen door Ger van Iersel.
Hoewel vanaf het begin de gedachte bestond dat dit kerkgebouw een open kerk zou moeten zijn, is pas in 1974 de hervormde wijkgemeente Vredeveld deze kerk als thuisbasis gaan gebruiken. Sinds 1 januari 2000 is de kerk in gebruik als wijkkerk van de Samen-op-Weg gemeente (hervormd-gereformeerd) Vredeveld, tegenwoordig de Protestantse Wijkgemeente Vredeveld.
De kerk is bijzonder gaaf zowel qua ex- als interieur.
Omschrijving
De kerk op een plattegrond die lijkt op en oorschelp heeft betonnen gevels afgewerkt met grof wit pleisterwerk op een grijze plint. De gevels bestaan uit twee ronde wanden die elkaar omsluiten en worden gedekt door een deel van het dak dat schuin omhoog loopt en een ander deel dat horizontaal blijft; aluminium daktrim; in het dak lichtkoepels. Aan de oostzijde van de kerk een betonnen toren op halfronde plattegrond, eveneens afgewerkt met grof wit pleisterwerk; in de top van de toren staande smalle gevelopeningen.
De entree van de kerk bevindt zich aan de westzijde in een lage gevelpartij, gelegen tussen de toren en de kerk. De gevelpartij bestaat uit een glazen pui, waarin een entree bestaande uit twee glazen deuren. Rechts van de entree een gevelsteen, waarop geschreven: “Op 30 september 1966 is door Elisabeth Eline Visser de gedenksteen voor de bouw van deze kerk gelegd 1 Cor. 3:11”.
In het zijvlak van het risalerende linker geveldeel aan de zuidzijde een verdiept liggende entree, die bestaat uit twee deuren waarin glas met stalen drieruits boven– en zijlicht.
In de oostgevel een uitkragende betonnen omlijsting waarin een liggend zesdelig stalen venster met glasappliqué.
In de noordgevel smalle staande vensters.
In het interieur zijn onder meer van belang: de muren van wit grof pleisterwerk, de waaiervormige opstelling van de stoelen, de avondsmaaltafel van beton en hout, de houten kansel, het doopvont en kandelaar van Zweeds marmer, het zwevende plafond voorzien van lichtkoepels, de kapel afgescheiden van de kerk door een glazen wand, de orgelgalerij met orgel.
Waardering
Nederlands hervormde Adventskerk, gelegen aan de Lindelaan 49 te Assen, gebouwd in 1966-1967 in opdracht van de psychiatrische inrichting Licht en Kracht, naar ontwerp van de Groninger architecten P.L. de Vrieze en A.M. Dekker; van belang voor de provincie Drenthe vanwege de:
- cultuurhistorische waarde, als zijnde onderdeel van het complex van representatieve gebouwen behorende bij het belangrijkste centrum van de geesteszorg in Drenthe
- architectuurhistorische waarde, vanwege de esthetische kwaliteiten van het ontwerp in de geest van Moderne architecten als Le Corbusier; als opvallend voorbeeld van het oeuvre van de architecten P. L. de Vrieze; als kenmerkend voorbeeld van het sculpturale vormtype
- uitzonderlijke stedenbouwkundige waarde van het object en de ensemblewaarde als een bijzonder onderdeel van een inrichting voor de geestelijke gezondheidszorg en vanwege de sterke samenhang met het omliggende parkachtige terrein, waarmee het gebouw een sterke ruimtelijke relatie heeft
- herkenbaarheid en de grote mate van gaafheid van zowel het exterieur als het interieur