Dienstwoning kalkzandsteenfabriek

Inleiding

De kalkzandstenen DIENSTWONING is gebouwd in 1920 samen met vier andere vrijstaande woningen en een rijtje kleinere huizen op het terrein van de in 1904 opgerichte kalkzandsteenfabriek ‘Albino’, van de firma ‘N.V. Kalkzandsteenfabriek van R. Roelfsema’, voorheen ‘Maathuis en Zonen. De provinciale bescherming betreft de samenhang tussen dienstwoningen met de huisnummers 20, 21 en 23.
De DIENSTWONING is beeldbepalend gelegen aan de Drentse Hoofdvaart, en aan de doorgaande weg. Aan de zuidzijde bevindt zich de directiewoning P.R. Roelfsemaweg 21-22 die eveneens in procedure is om te worden aangewezen als provinciaal monument. Aan deze zijde bevindt zicht tevens de toegang tot de fabriek. Het pand ligt vrijstaand op het perceel met overpad aan de noordzijde voor de dienstwoning met huisnummer 23 die eveneens is aangewezen als provinciaal monument. Aan de west- en zuidzijde bevindt zich een bescheiden tuin met gazon, bosschages en een geknotte boom.

Omschrijving

De DIENSTWONING heeft een samengestelde plattegrond met twee krimpen, een bouwlaag en een samengesteld dak. Het zadeldak van de voorzijde en van het dwarsdeel aan de noordzijde komen aan de achterzijde (oostkant) samen in een dakschild. Het dak is gedekt met rood-oranje Tuiles du Nord dakpannen. Op het dak zit een gemetselde nokhoekschoorsteen en een tweede gemetselde schoorsteen op het dakschild aan de achterzijde, waar een (niet originele) houten dakkapel is aangebracht.
De gevels zijn opgetrokken in wit en rozerood kalkzandsteen op een donkergrijs iets uitkragend trasraam met schuin gemetselde lijst. De voorgevelheeft een centraal geprononceerde, pilasterachtige, met rode zandsteen gedecoreerde, schoorsteen. Aan weerszijden zitten vensters met een bovenlicht,een decoratief boogveld en een segmentboog, decoratie bestaat uit de afwisseling tussen rode en witte baksteen. In de gevel zitten rode zandstenen speklagen en ‘zigzag’laag. Twee staande vensters met bovenlicht worden omlijst door een verticale strokenhouten topgevel met een tandenlijst,de gootlijst kraagt uit. In de noordelijke zijgevel bevinden zich twee dichtgemetselde vensters in de krimpen, een kleine vierkante en een rechthoekige waarvan de strekkenlaag nog in tact is. Verder is er een venster in het voorste deel, de dakgoot rust op houten klossen. De zuidelijke zijgevel bestaat uit een dubbele krimp,twee over de hele gevel verlopende speklagen,ook hier een goot op klossen, de entree en klein vierkant venster. Onder dit venster zit een ventilatierooster in de vorm van een rozet. De achtergevel heeft geen detaillering en vertoont sporen van herstel van het metselwerk.
De geveluitbouw aan de noordzijde heeft twee ongelijke, boven het trasraam verspringende staande vensters met bovenlicht en strekkenlaag met kalkzandstenen detaillering. Venster in de topgevel met detaillering, gootlijst en windveer. Alle vensters zijn voorzien van grijze afzaat. De entree bestaat uit een houten deur met twee ramen en een natuurstenen onderdorpel. Aan de achterzijde (oost) bevindt zich een fors wit gemetselde aanbouw met golfplaten dak en dubbele houten deuren, daarachter een houten schuur en volières. Deze aanbouwen vallen niet onder de provinciale bescherming.

Waardering

De dienstwoning is van algemeen provinciaal belang op grond van de volgende criteria:

Cultuurhistorische waarde

• de dienstwoning behorende bij de kalkzandsteenfabriek ‘Albino’, van de firma ‘N.V. Kalkzandsteenfabriek van R. Roelfsema’ vertegenwoordigt cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een bedrijfsmatige dienstwoning uit 1920, en vanwege de relatie met de industriële ontwikkeling van Drenthe

Architectuurhistorische waarde

• als bijzondere uitdrukking van een dienstwoning van het krimpentype gebouwd in 1920 in Overgangsarchitectuur
• vanwege het voor het complex van de kalkzandsteenfabriek kenmerkende, innovatieve materiaalgebruik en de zorgvuldige detaillering in Overgangsarchitectuur

Stedenbouwkundige / ensemblewaarde

• vanwege de betekenis van de dienstwoning als essentieel historisch-functioneel complexonderdeel van het fabrieksensemble (met de dienstwoningen P.R. Roelfsemaweg 21-22 en 23) die als uitdrukking van de industriële ontwikkeling van Drenthe in cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig opzicht van belang is;
• vanwege de beeldbepalende ligging van de dienstwoning aan de Drentse Hoofdvaart die van cultuurhistorisch belang is als historisch-infrastructurele ontwikkelingsas van Drenthe

Gaafheid / authenticiteit

• vanwege de redelijke mate van gaafheid van (delen van) het exterieur van de dienstwoning;
• vanwege de waarde van de dienstwoning in relatie tot de redelijke mate van gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en het bebouwingsbeeld van de omgeving

Zeldzaamheid

• vanwege de redelijke mate van zeldzaamheid van de dienstwoning in de provincie Drenthe in relatie tot de voornoemde cultuurhistorische, architectonische en stedenbouwkundige kenmerken